Met de verenigingskijker (een Polarex 75) was het beeld van de gedeeltelijk verduisterde zon prachtig te bekijken. Het bijgevoegde grafiekje toont de deuk in de energiepr
oductie van de zonnepanelen.
Vandaag, 28 mei 2021, kwam het bericht dat prof. Kees de Jager is overleden. Op 29 april was er nog een online-uitzending voor hem georganiseerd ter gelegenheid van zijn 100-ste verjaardag. Prof. Kees de Jager heeft diverse malen een lezing voor onze vereniging gehouden, het laatst op 26 januari 2019. We verliezen in hem een uiterst bekwaam sterrenkundige, inspirator en aimabel mens.
Wicher van der Heide (voorzitter)
Naar aanleiding van de online-lezing van Meindert de Jong op 24 oktober (zelfbouw Newton-telescoop) stuurde Fetze Tigchelaar het volgende bericht:
Al enkele jaren bezit ik een Newton sterrenkijker. Het is een Skywatcher 12 inch in een Dobson-opstelling. Pas onlangs is hij goed afgesteld met behulp van een plastic dop van een Dreft afwasmiddel flaconfles, met een kijkgaatje. De kijker was door de vorige eigenaar reeds afgesteld met een bijgeleverde laser collimator. Hoe ik oo
k na stelde, de kijker gaf niet een duidelijk scherp beeld. De collimator bezat, achteraf gezien, een afwijking want de rode lichtstraal stond niet precies in het verlengde van de oculair- houder. (Met ronddraaien in de oculair-houder maakte hij een kleine cirkeltje op de grote spiegel). Dit euvel kan ook worden bijgesteld d.m.v. van minuscule schroefjes, maar voordat dat klaar was, waren de batterijen leeg, hield de laser er mee op en kon ik na inbrengen van nieuwe batterijen opnieuw beginnen. Dit heeft zich een paar keren herhaald.
Tot ik een tijdje terug een schroefdop van een Dreft flacon in handen kreeg met een kijkgaatje van 2,5 mm. Ik heb de schroefdop van het afsluitdopje ontdaan en het deel met kijkgaatje op een oculair-buisje geplakt. (zie foto’s)
Nu kijk ik, overdag met de zon in de rug, door de dop naar de grote spiegel en de binnenkant met het kijkgaatje tekent zich mooi af. Daarna projecteer ik, met behulp van de stelschroeven van de grote spiegel, dit gaatje precies op het centrum. Dit gaat ook met behulp van een zaklantaarn in het donker, maar dat is om meerdere reden af te raden. Overdag afstellen gaat het beste. Een eenvoudiger en goedkopere methode om een Newton te collimeren is er volgens mij niet en daarover wil ik de leden van vereniging Gemma Frisius graag informeren.
Fetze Tigchelaar
Ons erelid Henk Nieuwenhuis zag in 2012 op een Duitse camping een bijzondere steen in een houten kistje. Dit was het begin van een prachtige (her)ontdekking van de Diepenveen-meteoriet. Niet alleen het tijdschrift Zenit (het septembernummer 2020) besteedt hier uitgebreide aandacht aan. Ook op de website www.scientias.nl (9 oktober 2020) vindt u informatie over deze bijzondere vondst.
De KNVWS-website, www.knvws.nl, is compleet vernieuwd en ziet er nu fraai uit. Op deze website is alle informatie over de aangesloten verenigingen te vinden, onder meer de geplande bijeenkomsten.
Vrijdag 28, zaterdag 29 februari en zondag 1 maart vinden weer de Landelijke Sterrenkijkdagen plaats. Op deze dagen kan het publiek op tientallen locaties in Nederland door een telescoop de sterrenhemel bewonderen. In Friesland nemen het Observeum te Burgum en het Koninklijke Eise Eisinga Planetarium te Franeker deel aan dit evenement. Zie voor meer informatie op de volgende website: https://www.sterrenkunde.nl/knvws/sterrenkijkdagen
De lezingen worden gehouden in het Natuur Museum Friesland, Schoenmakersperk 2, 8911EM-Leeuwarden en beginnen altijd om 20.00 uur
20 november : Paul van Olm : Sardinië. De geologie, de préhistorie en de jongste geschiedenis van het landschap.
18 december: Peter Koomen: Milankovic-parameters; over de oorzaken van de ijstijden.
19 februari: Dr. Jan Smit: Chixulub meteoriet inslag in Yucatan en de gevolgen daarvan in het Krijt-Tertiair.
18 maart: Herwig Pelkmans: Mineralen van België. In België zijn al 325 verschillende mineralen gevonden.
15 april: Prof. Samuel Kroonenberg: Waarom de hel naar zwavel stinkt.
Op 18 en 19 januari organiseert de GEA Kring Friesland een Geologisch weekend voor iedereen toegankelijk met als thema: Zwerfstenen.
Er is van alles te zien van de leden, fossielen, mineralen en gesteenten. Ook voor kinderen is zijn er speciale dingen te doen.
Op maandag 11 novemberzijn we getuige van een zeldzame hemelgebeurtenis: Mercurius trekt als een klein zwart stipje voor de zon langs. Door het hele land is dit verschijnsel met gunstige weersomstandigheden vanaf 13.36 uur ‘s middags te bekijken. Voor verdere informatie zie:http://hemel.waarnemen.com/mercurius/transits/mercuriustransit_20191111.html. Ik zal de verenigingskijker (de Polarex 75) opstellen en een poging doen om dit stipje zichtbaar te projecteren op een scherm. Welkom op deze middag bij mij thuis op Galgeheech 7b, 9105 KJ te Rinsumageast. Wicher van der Heide
Update: gezien de slechte weersomstandigheden, bewolking en regen, gaat de geplande waarnemingsaktiviteit niet door. Voor wie niet kan wachten tot de eerstvolgende transit in het jaar 2032, wel die kan nog terecht bij het Obeserveum te Burgum, dat zijn deuren speciaal voor dit evenement heeft geopend en zal proberen (zo mogelijk via een livestream) geïinteresseerden nader te informeren over dit bijzondere hemelverschijnsel.
Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de eerste maanlanding dit jaar heeft het Oberveum te Bergum een expositie ingericht over genoemd onderwerp. In het verlengde daarvan zal ons erelid (en oud-conservator van het Koninklijke Eise Eysinga Planetarium Franeker) op vrijdag 11 oktober a.s. een lezing verzorgen over wat hij zelf ‘de meest fascinerende ontdekkingsreis in de geschiedenis’ noemt.
Interesse om deze voordracht bij te wonen? Zie dan voor meer informatie op de website van het Observeum: https://www.observeum.nl/sterrenwacht/activiteiten/lezing-henk-nieuwenhuis/
